Państwo i Społeczeństwo
2025 (XXV) nr 1

e-ISSN 2451-0858
ISSN 1643-8299

DOI: 10.48269/2451-0858-pis-2025-1-007

 

 

Piotr Wróbel
ORCID: 0000-0002-6153-0481
Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, Wydział Architektury i Sztuk Pięknych

 

Streszczenie

Katedra Notre Dame i Wielki Łuk Braterstwa są ikonicznymi budowlami Paryża, stanowiącymi o jego tożsamości architektonicznej, urbanistycznej i kulturowej. Wymiar społeczny budowli wykracza poza konkretne, przypisane im funkcje, materialne formy istniejące w krajobrazie oraz wpływ, jaki wywierają na najbliższe otoczenie i strukturę przestrzenną miasta.
W artykule potwierdzono tezę, że zarówno średniowieczna świątynia rzymskokatolicka, jak i siedziba administracji współczesnego świeckiego państwa, mimo istotnych różnic na poziomie znaczeń symbolicznych i czasu powstania, wykazują zdolność integrowania wspólnoty mieszkańców wokół budowli-symboli. Mogą też bezkonfliktowo współistnieć i uzupełniać się jako ważne elementy witalnej, heterogenicznej miejskiej przestrzeni publicznej, do której użytkowania demokratyczne prawo i dostęp ma cała wspólnota obywateli. W badaniach zastosowano metodę historyczno-interpretacyjną wspartą aparatem pojęciowym krytycznej teorii miejskiej czerpiącej inspiracje z pism Henri Lefebvre’a dotyczących prawa do miasta i produkcji przestrzeni.
Słowa kluczowe: społeczny wymiar architektury, prawo do miasta, katedra Notre Dame, Grande Arche (Wielki Łuk Braterstwa)

Abstract

The Cathedral of Notre Dame and the Grande Arche de la Fraternité are iconic buildings of Paris, constituting its architectural, urban and cultural identity. The social dimension of the buildings goes beyond the specific functions assigned to them, the material forms existing in the landscape and the impact they have on the immediate surroundings and spatial structure of the city.
The article confirms the thesis that both the medieval Roman Catholic temple, and the seat of the administration of the modern secular state, despite significant differences in the level of symbolic meanings and the time of their construction, demonstrate the ability to integrate the community of residents around the symbolic buildings. They can also coexist without conflict and complement each other as important elements of a vital, heterogeneous urban public space, to the use of which the entire community of citizens has a democratic right and access. The research uses the historical-interpretative method supported by the conceptual apparatus of the critical urban theory drawing inspiration from the writings of Henri Lefebvre on the right to the city and the production of space.
Key words: social dimension of architecture, right to the city, Notre Dame Cathedral, Grande Arche (Grande Arche de la Fraternité)